هرآنچه باید درباره آسانسور کششی بدانید

آسانسورها، فراتر از یک وسیله انتقال ساده به نمادی از پیشرفت و نوآوری در معماری مدرن تبدیل شده‌اند. در بین انواع مختلف آسانسور، نوع کششی به خاطر کارآمدی و امنیت بالا در ساختمان‌هایی با ارتفاع زیاد بسیار مورد توجه قرار گرفته است. اما انواع آسانسور کششی چیست و چگونه کار می‌کند؟

این نوع آسانسور از یک سیستم کششی استفاده می‌کند که معمولاً توسط سیم بکسل‌ها و وزنه‌های تعادل که با یک موتور الکتریکی کنترل می‌شوند به حرکت درمی‌آید. عملکرد پایدار و مطمئن آسانسورهای کششی به نوع بکسل‌ها، قدرت موتور و دیگر تجهیزات جانبی بستگی دارد که هر کدام باید با دقت و مهندسی دقیق به کار گرفته شوند.

در این مقاله، نگاهی اجمالی به اجزای مختلف آسانسور کششی و نحوه همکاری آن‌ها برای ایجاد یک سیستم حمل و نقل عمودی امن و کارآمد و همچنین تفاوت آسانسور هیدرولیک و کششی خواهیم کرد. تا پایان همراه ما باشید تا با دنیای پیچیده آسانسورهای کششی و جزئیات فنی آن‌ها آشنا شوید و بینشی جامع نسبت به این فناوری کلیدی در صنعت ساختمان امروزی به دست آورید.

آسانسور کششی چیست؟

آسانسور کششی به واسطه یک یا چند سیم بکسل و قرقره‌های کششی که توسط موتور الکتریکی به حرکت درمی‌آیند، عملیات بالا و پایین ‌رفتن کابین را انجام می‌دهد. بکسل‌ها اغلب از جنس فولاد مقاوم در برابر کشش بالا هستند و به کابین آسانسور و وزنه‌های تعادلی متصل می‌شوند که در طرف دیگر حرکت می‌کنند تا تعادل را برقرار کنند.

این روش کشش، امکان پیمودن مسافت‌های طولانی‌تر و انتقال وزن‌های سنگین‌تر را می‌دهد؛ در نتیجه آسانسور کششی عمدتاً در ساختمان‌های بلند و مرتفع به‌کار می‌رود. علاوه ‌بر این، سیستم کششی از کارآیی بالایی برخوردار است زیرا وزنه تعادل‌، بخشی از بار را خنثی می‌کند و به این ترتیب از مصرف انرژی موتور کاسته می‌شود.

همچنین، این سیستم با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین موتور و کنترل‌های دقیق الکترونیکی، سطح بالایی از دقت و ایمنی را در عملکرد روزانه فراهم می‌کند. آسانسور کششی معمولاً نیاز به یک ماشین‌خانه در بالای ساختمان دارد که در آن موتور و سایر تجهیزات مکانیکی نصب می‌شوند و فضای زیادی را اشغال می‌کنند؛ درنتیجه در زمان خرید لوازم آسانسور باید به داشتن فضای کافی برای این نوع توجه کرد.

عملکرد آسانسور کششی چگونه است؟

آسانسور کششی عملکرد متفاوتی نسبت ‌به آسانسورهای معمولی دارد. ابتدا موتور قرقره را به حرکت درمی‌آورد که باعث چرخش طناب‌ها به دور چرخ می‌شود. طناب‌ها به کابین آسانسور و وزنه تعادل متصل هستند. همزمان با چرخش قرقره، طناب‌ها کابین آسانسور را به بالا یا پایین حرکت می‌دهند. وزنه تعادل برای تعادل وزن کابین آسانسور به کار می‌رود و به کاهش میزان انرژی لازم برای حرکت دادن آسانسور کمک می‌کند.

سرعت یک آسانسور کششی با توجه به اندازه موتور و قرقره تعیین می‌شود. هرچه موتور و قرقره بزرگ‌تر باشند، آسانسور سریع‌تر خواهد بود. آسانسورهای کششی دارای چرخ دنده معمولاً با سرعت بین 200 تا 500 فوت در دقیقه حرکت می‌کنند، در حالی که آسانسورهای کششی بدون چرخ‌دنده به راحتی از 500 فوت در دقیقه فراتر می‌روند و رکورد جهانی 4000 فوت در دقیقه را دارند. این نوع آسانسور، به واسطه قابلیت‌ها و پایداری بالایی که ارائه می‌دهد، گزینه‌ای محبوب برای سازه‌های مسکونی و تجاری است.

انواع مدل‌های آسانسور کششی

آسانسورهای کششی در مدل‌های مختلف و با ویژگی‌های گوناگونی ساخته می‌شوند که معمولاً براساس نوع سیم‌بکسل‌ها، موتور، سرعت حرکت و تکنولوژی مورد استفاده در ساختمان طبقه‌بندی می‌شوند. در ادامه به معرفی برخی از رایج‌ترین مدل‌های آسانسور کششی می‌پردازیم:

• آسانسور کششی با گیربکس (Geared Traction Elevators): در این نوع آسانسورها، موتور با یک چرخ دنده (گیربکس) به قرقره وصل می‌شود تا نیرو را به سیم‌بکسل‌ها منتقل کند. موتور گیربکس آسانسور به دلیل داشتن چرخ دنده، نیروی بیشتری تولید می‌کنند و برای ساختمان‌های متوسط تا بلند مناسب هستند.
• آسانسور کششی بدون گیربکس (Gearless Traction Elevators): آسانسورهای کششی بدون گیربکس از موتورهایی بدون چرخ دنده استفاده می‌کنند که به آن‌ها موتور آسانسور گیرلس نیز گفته می‌شود. در این سیستم آسانسور موتور مستقیماً به قرقره کششی وصل هستند. این ساختار کارآمدتر و سریع‌تر کار می‌کند و عمدتاً در ساختمان‌های بلند مرتبه به دلیل سرعت بالاتر و عملکرد نرم‌تر آنها به کار می‌رود.
• آسانسورهای کششی با سیم‌بکسل:

1. بکسل‌های فولادی: این نوع سنتی سیم‌بکسل، از فولاد ساخته شده و باید مستقیماً به وزنه تعادل و کابین متصل باشند.
2. بکسل‌های کامپوزیتی: این نوع جدیدتر است و از مواد کامپوزیتی تولید می‌شود که وزن کمتر و عمر طولانی‌تری دارند.

• آسانسورهای کششی مجهز به سیستم MRL (Machine Room-Less): در این نوع آسانسور، موتور در داخل شفت آسانسور و در بالای چاه قرار دارد که نیاز به ماشین‌خانه مستقل را از بین می‌برد. این موتورهای کوچک‌تر، برای ساختمان‌های کم ارتفاع تا متوسط ایده‌آل هستند.
• آسانسورهای کششی با تکنولوژی رگلاتوری: برخی از آسانسورها دارای سیستم‌‌های تنظیم‌کننده سرعت پیشرفته‌ای هستند که به آن‌ها اجازه می‌دهد با سرعت‌های متفاوتی حرکت کنند و در عین حال مصرف انرژی را بهینه‌سازی کنند.
• آسانسورهای دوپلکس و تریپلکس: این تنظیمات برای ساختمان‌هایی با ترافیک بالا طراحی شده‌اند جایی که چندین کابین آسانسور کششی در یک شفت قرار گرفته و بطور همزمان و مستقل عمل می‌کنند.

در بین انواع آسانسور، با توجه‌به پروژه و نیازهای اختصاصی ساختمان، مدل‌های مختلفی از آسانسورهای کششی برای طراحی و سفارش وجود دارند. هر نوع از این آسانسورهای کششی ویژگی‌های خاص خود را برای ارائه راه‌حل‌های ایمن، کارآمد و اقتصادی دارند.

اجزای آسانسور کششی

آسانسور کششی یک سیستم پیچیده است که از اجزای مختلفی تشکیل شده و هر کدام نحوه کار متفاوتی دارند. اما در نهایت همه آنها هماهنگ با یکدیگر؛ برای حرکت دادن کابین آسانسور عمل می‌کنند. در زیر به اجزای آسانسور کششی اشاره کرده‌ایم:

1. موتور: آسانسور کششی توسط موتور الکتریکی حرکت می‌کند. این موتور که معمولاً در بالای چاه آسانسور قرار دارد، قرقره‌ی اصلی موسوم به شیو را می‌چرخاند.
2. شیو (قرقره): موتور شیو را می‌چرخاند، طناب‌های آسانسور که دور شیو پیچیده شده‌اند، هنگام چرخش شیو، به حرکت درمی‌آیند.
3. سیم‌بکسل‌ها و طناب‌ها: طناب‌های فولادی یا بکسل‌هایی که دور شیو پیچیده می‌شوند، به کابین آسانسور و وزنه تعادل متصل هستند.
4. وزنه تعادل: وزنه‌تعادل، همان وزنی است که برابر با وزن کابین آسانسور در حالت بارگیری متوسط است. حرکت کابین و وزنه‌تعادل همواره در جهت مخالف یکدیگر است تا بخشی از وزن کابین را خنثی کند.
5. کابین و ریل‌ها: هنگامی که شیو به سمت جلو می‌چرخد، طناب‌ها کشیده شده و کابین بالا می‌رود و هنگامی که شیو به سمت عقب می‌چرخد، کابین پایین می‌آید. ریل‌ آسانسور در اینجا نقش حیاتی ایفا می‌کنند، زیرا کابین آسانسور و وزنه تعادل به نوارهای فلزی به نام ریل متصل می‌باشند که در امتداد چاه آسانسور کشیده شده‌اند. قیمت ریل اسانسور و کابین بر اساس نوع آن و دیگر موارد تعیین می‌شود.
6. کنترل‌ها: عملکرد کابین بوسیله یک سیستم کنترل الکترونیکی بررسی می‌شود. این سیستم شامل دکمه‌ها، سیستم‌های نشانگر طبقه، در‌های اتوماتیک و سیستم ایمنی‌ اضطراری است.

توجه داشته باشید که تمام این اجزا به‌طور هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند تا آسانسور به صورت ایمن و کارآمد در ساختمان حرکت کند. افزون بر این، برای جلوگیری از حوادث احتمالی، سیستم‌های مکانیکی و الکترونیکی متعددی وجود دارند که ایمنی کلی سیستم را تضمین می‌کنند. به‌همین دلیل، قبل از هر اقدامی باید راهنمای خرید آسانسور را به‌خوبی مطالعه کنید تا با این موارد بیشتر آشنا شوید و خرید مطمئنی انجام دهید.

سخن پایانی

آسانسورهای کششی به دلیل کارایی بالا، سرعت و قابلیت دسترسی به ارتفاع‌های زیاد، انتخاب مناسبی برای ساختمان‌های مسکونی و تجاری مدرن هستند. آن‌ها به انرژی کمتری نیاز دارند و گزینه‌ای پایدارتر و مطمئن‌تر نسبت به سایر سیستم‌های آسانسوری محسوب می‌شوند.

با پیشرفت‌های تکنولوژیک و نوآوری‌های مداوم در طراحی و مهندسی، آسانسورهای کششی به سمتی پیش می‌روند که نه‌تنها برای آسمان‌خراش‌ها بلکه برای گستره وسیع‌تری از ساختمان‌ها در شهرهای در حال توسعه و مناطق کم‌تراکم قابل دسترسی و مفید هستند.