انکودر آسانسور چیست؟ + اجزا و نحوه کار آن
شاید شنیدن این نام برایتان آشنا نباشد و از خود بپرسید انکودر آسانسور چیست؟ انکودر آسانسور (Encoder) وسیله‌ای است که به صورت الکترومکانیکی حرکت دورانی شفت موتور آسانسور را به کدهای دیجیتال یا آنالوگ تبدیل کرده و این اطلاعات را به درایو تابلو فرمان ارسال می‌کند. به زبان ساده‌تر، انکودر موتور آسانسور با استفاده از سیگنال‌های الکتریکی، حرکت آسانسور را تشخیص می‌دهد از دیکودر نیز برای بازخوانی اطلاعات ارسالی استفاده می‌شود.
استفاده از انکودرها معمولاً در حالت مداربسته (Close loop) انجام می‌شود. انکودر در آسانسور نقش مهمی دارد، زیرا می‌تواند حرکت نرم و لذت‌بخش آسانسور را تأمین کرده و به درایو کمک کند تا منحنی حرکت مطلوب را ایجاد کند.
ویژگی‌های انکودر آسانسور شامل نصب بر روی محور چرخ، چرخدنده یا موتور، تشخیص سرعت چرخش و جهت آن است. نقش اصلی انکودر در تشخیص دقیق میزان چرخش موتور و ارائه اطلاعات به درایو تابلو فرمان است.
تحلیل حرکت گردش موتور با نصب انکودر بر روی شفت موتور انجام می‌شود. در برخی از موتورها، انکودر به صورت کارخانه‌ای نصب شده و نیازی به اضافه کردن آن نیست. همچنین، در برخی دیگر از موتورها، انکودر درون یا بر روی شفت موتور تعبیه شده است. توجه ویژه به خدمات و سرویس انکودر در زمان نگهداری ضروری است تا عملکرد صحیح و دقیق این قطعه حیاتی در سیستم آسانسور تضمین شود.
اجزای انکودر و نحوه کار آن در آسانسور
انکودر آسانسور به عنوان یکی از قطعات الکترونیکی، حائز اهمیت است که در کنترل حرکت دستگاه‌ها و سیستم‌های صنعتی به کار می‌رود. در آسانسور، انکودر جهت کنترل حرکت موتور آسانسور به کار می‌رود. وظیفه این انکودر، اطمینان از حرکت نرم و بدون لرزش بین طبقات، انجام توقف آرام و درست در طبقه مورد نظر است. انکودر هر کد و پالسی که ناشی از حرکت دورانی شفت الکتروموتور می‌شود را، به تابلو فرمان ارسال می‌کند.
در سیستم آسانسورهای امروزی که از تعداد زیادی قطعه تشکیل شده است و اهمیت بالایی به امنیت مسافران داده می‌شود، انکودر به عنوان یکی از اجزای مهم و اساسی شناخته می‌شود. زیرا نقش اصلی انکودر، در مدیریت و کنترل سرعت حرکت کابین آسانسور است. در نتیجه انکودر در لیست قطعات آسانسور، یکی از کلیدی‌ترین بخش‌ها به حساب می‌‌آید.
اجزاء انکودر آسانسور عبارتند از:
- شفت انکودر: شفتی است که به شفت موتور آسانسور یا قطعات مکانیکی مرتبط متصل می‌شود و حرکت چرخشی را اندازه‌گیری می‌کند.
- گیرنده نوری: قطعه‌ای است که نور را از فرستنده دریافت می‌کند و تغییرات نوری ناشی از حرکت را تشخیص می‌دهد.
- فرستنده نوری: بخشی است که نور را ایجاد کرده و به سمت گیرنده نوری ارسال می‌کند.
- خروجی الکتریکی: سیگنال الکتریکی ناشی از تفاوت‌های نوری که توسط گیرنده نوری اندازه‌گیری شده‌اند.
- صفحه مدور شیشه‌ای: یک سطح شیشه‌ای با شکل مدور که نور را از فرستنده به گیرنده هدایت می‌کند.
- مدار واسطه: مداری است که سیگنال‌های گیرنده نوری را به سطح ولتاژ استاندارد صنعتی تبدیل می‌کند تا بتواند به عنوان ورودی به تجهیزات کنترلی آسانسور ارسال شود.
معرفی انواع انکودر آسانسور
تا پیش از این درباره انکودر آسانسور چیست و چه کاربردی دارد صحبت کردیم که وجود آن یکی از مهم‌ترین وسایل درهنگام خرید موتور آسانسور است. اما انکودرها نیز مانند سایر تجهیزات آسانسور، مدل‌های خاصی دارد که بر اساس مشخصات فنی و شرایط استفاده انتخاب می‌شود. در ادامه به انواع آن می‌پردازیم:
انکودر افزایشی
انکودر افزایشی با تعداد سنسورهای کمتر نسبت به سایر انکودرها، قابلیت ارائهٔ بازخورد دقیق را با قیمت مقرون به صرفه‌تری ارائه می‌دهد. این نوع انکودر آسانسور با تبدیل حرکت دورانی شفت به یک کد آنالوگ، موقعیت را به خوبی اندازه‌گیری می‌کند. اطلاعات حاصل از این انکودر که نتیجه عملکرد و بازخورد است؛ اطلاعاتی دقیق از فاصله و سرعت را ارائه می‌دهد.
همچنین این انکودر با استفاده از سنسورهای محدود، از دقت قابل قبولی برخوردار است و به راحتی قابل نصب و استفاده در انواع سیستم‌ها است. به دلیل ساختار ساده و قیمت مناسب، انکودر افزایشی گزینه‌ی مناسبی برای کاربردهایی است که نیاز به واکنش سرعت و فاصله؛ با دقت و قابلیت تنظیم دارند.
ویژگی‌های انکودر افزایشی:
- تبدیل حرکت زاویه‌ای به کد آنالوگ یا دیجیتال
- ارسال فیدبک سرعت و فاصله
- ساختار ساده و ارزان
انکودر آسانسور مطلق
انکودر آسانسور مطلق به دلیل کیفیت و دقت بالای خود، از جمله تجهیزات مرغوب و با کارایی بالا در دستگاه‌های آسانسور محسوب می‌شود. روش کارکرد بی‌نظیری که دارد، احتمال بروز خطا و اشتباه را به حداقل می‌رساند. این انکودر با بهره‌گیری از سنسورهای نوری، بدون نیاز به حرکت و چرخش شفت، موقعیت را با استفاده از سنسورهای مغناطیسی بررسی می‌کند.
با استفاده از این تکنولوژی منحصربه‌فرد، انکودر مطلق به صورت دقیق و بدون نیاز به چرخش مکانیکی شفت، موقعیت دقیق را اندازه‌گیری می‌کند. این ویژگی انکودر آسانسور مطلق را به یک گزینهٔ ارزشمند برای سیستم‌هایی می‌سازد که به دقت و قدرت اندازه‌گیری بالا نیاز دارند و امکانات ایمنی و اعتمادپذیری بالا را مهم‌تر است.
ویژگی‌های انکودر آسانسور مطلق:
- اندازه‌گیری موقعیت زاویه‌ای مطلق و دقیق
- استفاده از سنسور نوری، مغناطیسی یا خازنی
- حفظ موقعیت حتی در صورت قطع برق
انکودر آسانسور خطی
انکودر خطی برای اندازه‌گیری حرکت خطی در سیستم‌های صنعتی و آسانسورها به کار می‌رود. این نوع انکودر به سه دسته‌ی مغناطیسی، مقاومتی و نوری تقسیم می‌شود. خروجی این انکودر، بسته به نوع آن (آنالوگ یا دیجیتال)، متفاوت خواهد بود.
- انکودر خطی مغناطیسی: این نوع انکودر آسانسور، از حسگرهای مغناطیسی برای اندازه‌گیری حرکت خطی استفاده می‌کند. از این حسگرها برای تشخیص تغییرات در فیلد مغناطیسی ناشی از حرکت استفاده می‌شود.
- انکودر خطی مقاومتی: این نوع انکودر آسانسور از یک المان مقاومتی برای اندازه‌گیری تغییرات مقاومت الکتریکی در اثر حرکت خطی استفاده می‌کند. تغییرات در مقدار مقاومت به معنای حرکت است.
- انکودر خطی نوری: این نوع انکودر از حسگرهای نوری برای اندازه‌گیری حرکت خطی استفاده می‌کند. یک منبع نور (مثلاً لامپ LED) نور را به سمت حسگر ارسال می‌کند و تغییرات در نور، نشان‌دهنده حرکت خطی است.
خروجی این انکودرها، آنالوگ یا دیجیتال است و در اندازه‌گیری فاصله طولی در میان توپ‌های غلتکی یا سایر سازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. انکودرهای خطی به دلیل دقت بالا و قابلیت اندازه‌گیری حرکت خطی با دقت، در بسیاری از سیستم‌های حرکتی از جمله آسانسورها استفاده می‌شوند.
مشاوره فنی هنگام خرید انکودر آسانسور، همانند سایر محصولات صنعتی، از هزینه‌های مربوط به خرید نادرست محصول و همچنین هزینه‌های مرتبط با خطاهای احتمالی جلوگیری می‌کند. در صورتی که به دنبال انکودر آسانسور مناسب برای پروژه خود هستید و نمی‌دانید که کدام مدل برای شما مناسب است، برای خرید قطعات آسانسور با فطرس مال در تماس باشید، تا به شما در انتخاب و خرید بهترین نوع از هر قطعی که لازم دارید، متناسب با شرایط ساختمان کمک کند. در صورتی که اطمینان کامل از انتخاب مدل انکودر خود ندارید، بهتر است با کارشناسان فنی و متخصص آنها در ارتباط باشید.
یکی از مزایای اصلی خرید آنلاین محصولات صنعتی، از جمله انکودر آسانسور، این است که شما می‌توانید با مقایسه مشخصات فنی و قیمت برندهای مختلف، با توجه به نیازها و محدودیت‌های پروژه خود، تصمیم به خرید بهتری بگیرید.
سخن پایانی
استفاده از انکودر به عنوان یکی از اجزاء اصلی در کنترل حرکت آسانسورها، نه تنها به بهبود ایمنی و راحتی مسافران کمک می‌کند بلکه در بهره‌وری انرژی نیز تأثیر مهمی دارد. در بین انواع انکودر آسانسور، مدل مطلق از دقت بسیار زیادی برخوردار است اما، در نهایت طبق نوع آسانسور و کاربردی که دارد، انکودر مناسب جهت حرکت مناسب آسانسور نصب می‌شود.
