مروری بر تاریخچه پیدایش آسانسور در ایران و جهان
مرور تاریخچه آسانسور در جهان، داستانی پرفراز و نشیب و جالب را روایت می‌کند. به مدت بیش از ۱۶۰ سال، پیشرفت در حمل و نقل عمودی و فناوری آسانسور، جابه‌جایی بین طبقات ساختمان‌های بلند را به طرز قابل توجهی تغییر داده است.
پیشرفت‌های متعددی در استحکام، کیفیت، کارایی و به ویژه ایمنی آسانسورها، به ساختمان‌ها و شهرها این قابلیت را می‌دهد که نقش مهمی در رشد جوامع انسانی ایفا کنند. طراحی و ساختن ساختمان‌های مرتفع و فراهم کردن سیستم‌های حمل و نقل آن‌ها، باید با توجه به پیشرفت‌هایی باشد که اضطراب مسافران را کاهش دهد. به علاوه، راحتی و افزایش کیفیت و بهره‌وری را افزایش دهد.
در این مقاله از فطرس مال، قصد داریم به بررسی تاریخچه آسانسور در جهان و ایران بپردازیم.
آسانسور چیست؟
آسانسور یا بالابر، یک وسیله حمل و نقل عمودی است که برای انتقال افراد و بارها بین طبقات مختلف ساختمان‌ها استفاده می‌شود. این سیستم شامل یک سازه یا بستر حمل و نقل، موتور و مکانیزمی برای جابه‌جایی بالا و پایین آسانسور است.
آسانسورها امکان دسترسی سریع، آسان و ایمن به طبقات مختلف را فراهم می‌کنند و در ساختمان‌های اداری، مسکونی و تجاری به طور گسترده‌ای استفاده می‌شوند. همچنین، آسانسورها نقش مهمی در تسهیل حرکت افراد با محدودیت جسمی و کودکان نیز دارند.
تاریخچه آسانسور از کجا آغاز شده است؟
شاید برایتان جالب باشد بدانید که تاریخچه آسانسور در واقع از چند صد سال قبل از میلاد مسیح آغاز گشته است. در آغاز، آسانسورها با نام “بالابر” شناخته می‌شدند و با استفاده از نیروی انسانی، حیوانی و حتی مکانیزم‌های هدایت آب، عمل می‌کردند.
استفاده از این نوع آسانسورها به حدود ابتدای قرن سوم قبل از میلاد بر می‌گردد. با گذشت زمان، آسانسورها با پیشرفت ساخت و ساز و تکنولوژی پیشرفته شدند و امروزه در ساختمان‌های مسکونی و اداری، انواع مختلفی از آسانسورها مورد طراحی و نصب قرار می‌گیرند.
تاریخچه پیدایش آسانسور
در گزارش‌های اولیه ثبت شده در دانشنامه بریتانیکا، معمار رومی به نام ویتروس، در حدود ۳۳۶ سال قبل از میلاد مسیح، یک وسیله را که قابلیت جابه‌جایی اشیاء را داشت، ذکر کرد. این دانشنامه در ادامه گزارش خود نوشت که، این وسیله توسط به کارگیری قرقره، قابلیت جابجایی بار و اشیاء را دارد. البته ناگفته نماند که او نام ارشمیدس را به عنوان سازنده ابتدایی آسانسور در گزارش خود آورده است.
با توجه به تاریخچه اختراع آسانسور و گزارش‌های ویتروس، ارشمیدس به عنوان مخترع اولین آسانسور شناخته شده است. با مطالعه و بررسی دقیق تاریخچه آسانسور، می‌توان ادعا کرد که ارشمیدس اولین سازنده یک بالابر با استفاده از قرقره بود که قابلیت دقیقی در جابه‌جایی اجسام و وسایل به صورت عمودی داشت.
این آسانسور در طول یک مسیر تکامل طولانی، از طریق پیشرفت‌های علمی، فنی و تجربی در این زمینه، پیشرفت کرده است. به کارگیری و استفاده از آسانسورهای باربری و مسافربری به دوران قرون وسطی و حتی قبل از دوران صنعتی باز می‌گردد. در زمان‌های گذشته از نیروهای انسانی و حیوانی برای عملکرد این آسانسورها استفاده می‌شد.
تاریخچه آسانسور در جهان
خوب است بدانید که درباره آسانسور در جهان، دانشنامه‌ها و مقالات بسیار چاپ شده است. در دوران پیش از صنعتی، تاریخچه آسانسورها شامل تنوع بسیاری از نمونه‌ها بود. در سال ۱۰۰۰ میلادی، المرادی در کتاب اسرار خود به اختراع یک دستگاه شبیه به آسانسور اشاره کرد که برای جابه‌جایی ابزارهای جنگی جهت خراب کردن قلعه‌های حکومت اسلامی در اسپانیا استفاده می‌شد.
سپس در قرن هجدهم میلادی، پادشاه لویی پانزدهم دستور ساخت یک آسانسور جهت انتقال مسافران به نام “صندلی پرنده” را صادر کرد. این درخواست در سال ۱۷۴۳ از سوی پادشاه ارائه شد و آسانسوری در بالکن خارجی قرار گرفت که به صورت پیشرفته از تجهیزات ایمنی آسانسور برخودار نبود.
این آسانسور در واقع با کمک نیروی انسانی حرکت می‌کرد. در سال ۱۷۹۳، ایوان کولیبین اولین آسانسور مجهز به پیچ محرک را ساخت و در کاخ زمستان نصب کرد. این ساختار آسانسور به عنوان نقطه آغاز برای تولید آسانسورهای مسافربری مدرن تلقی می‌شود.
همچنین با توجه به مدارک و مطالب ارائه شده در تاریخچه آسانسور، جان دبلیو بیکر اولین مخترعی بود که موفق به اختراع درب آسانسور شد. در حدود سیزده سال پس از آن، الکساندر مایلرز، راه حلی عالی را جهت باز و بسته کردن اتوماتیک درب آسانسور عنوان کرد.
اولین آسانسور در جهان
شاید برای شما سوال باشد که مخترع آسانسور کیست؟ در حقیقت پیدا کردن دقیق‌ترین منبع در مورد اولین آسانسور ساخته شده در جهان در مقالات و کتاب‌های تاریخچه آسانسور بسیار دشوار خواهد بود. چرا که هر کدام از آن‌ها نام‌های مختلفی را به عنوان سازنده نخستین آسانسور مدرن در جهان به تألیف در آورده‌اند.
در دوره صنعتی، آسانسورهایی که از تکنولوژی نیروی بخار استفاده می‌کردند، در اوایل قرن نوزدهم ظهور کردند. خوب است بدانید که این آسانسورهای مدرن و پیشرفته قادر بودند تا حجم بزرگی از کالاها در معادن و کارخانه‌ها را جابجا کنند.
در حدود سال ۱۸۲۴، دو معمار ساکن لندن که به نام‌های برتون و هومر مشهور هستند، دستگاهی به نام اتاق بالارونده را طراحی و اجرا کردند. این دستگاه با استفاده از نیروی بخار، به یک جاذبه گردشگری در شهر لندن تبدیل شد و به گردشگران منظره‌ای پانوراما و بی‌نظیر از شهر لندن را ارائه می‌نمود.
در حوالی سال ۱۸۵۲، فردی به نام الیشا اوتیس در شهر نیویورک، تولید آسانسورهای ایمنی را آغاز کرد. این آسانسورها به افراد اطمینان می‌داد که چنانچه اگر قطع برق اتفاق بیفتد، اتاقک یا همان کابین سقوط نخواهد کرد. شاید برایتان جالب باشد بدانید که ساختمان The Equitable Life اولین ساختمانی بود که آسانسور مسافربری را از آن خود کرد. به علاوه، نخستین آسانسور برقی در تاریخ جهان نیز در سال ۱۸۸۰ با طراحی و ایده شخصی به نام ورنر فون زیمنس، مخترع آلمانی، اختراع گردید.
تاریخچه آسانسور در ایران
لازم به ذکر است که شواهد تاریخی کشور ایران نشان می‌دهد آسانسور در مکان‌های بسیار ویژه مانند معبد آناهیتا، تخت جمشید و کاخ آپادانا قبل از زمان ارشمیدس نیز استفاده شده است. در واقع، تاریخچه استفاده و بهره‌مندی از آسانسور در ایران به دوران باستان بازمی‌گردد. همچنین در عصر جدید نیز می‌توان تاریچه استفاده از این دستگاه را در ایران بررسی کرد.
اولین آسانسور در ایران
با در نظر گرفتن شواهد و مدارک تاریخی، نخستین آسانسورها در ساختمان‌های دوره اول حکومت خاندان پهلوی نصب و راه‌اندازی شده‌اند. ساختمان‌هایی که در اطراف خیابان امام خمینی قرار گرفته‌اند از جمله باشگاه افسران، ستاد ارتش و کتابخانه ملی، توسط کارشناسان و متخصصان صنعت آسانسور به آسانسور مجهز گشتند.
علاوه بر این، نخستین آسانسور الکتریکی ایران برای یک پروژه ساختمانی عظیم که در خیابان جمهوری اسلامی واقع شده بود، در سال ۱۳۲۹ شمسی طراحی و راه‌اندازی گردید.
قدمت آسانسور در ایران چقدر است؟
پس از بررسی تاریخچه آسانسور در دوره‌های مدرنیته ایران، مشاهده می‌شود که صنعت آسانسور در کشور از حدود ۸۰ سال قدمت برخوردار است. آسانسورهای مدرن ایتالیایی حدود ۵۰ سال پیش وارد ایران شدند. رشد اصلی و چشمگیر در صنعت آسانسور در ایران، بعد از انقلاب اتفاق افتاد.
در این دوره، آسانسورهای کششی با بهره‌گیری از موتورهای قوی ساخت ایتالیا، کیفیت عملکرد آسانسورهای خانگی و تجاری را بهبود بخشیدند. بدون شک، بزرگترین پیشرفت صنعت آسانسور در ایران، تولید موتورهای باکیفیت داخلی بود که نیاز به موتورهای وارداتی را برطرف کرد.
آسانسور، تجهیزی با قدمت دیرینه
در این مقاله به بررسی تاریخچه و قدمت آسانسور در ایران پرداخته شد. آسانسور با بهره‌مندی از تاریخچه طولانی و بلندمدت، جزو یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین تولیدات و اختراعات بشر به حساب می‌آید.
چنانچه به دنبال فروشگاه لوازم آسانسور هستید، پیشنهاد ما به شما مجموعه شرکت فطرس مال است. این مجموعه با تاکید بر ضمانت و سلامت کالا، همواره تلاش دارد تا خدمات ارزنده‌ای را به شما مشتریان گرامی عرضه کند.
