سرعت مجاز آسانسور چقدر است؟
آسانسورها به عنوان یکی از ابزارهای حیاتی در ساختمان‌ها و اماکن عمومی، نقش بسیار مهمی را در حرکت و رفت‌وآمد افراد ایفا می‌کنند. یکی از جنبه‌های حیاتی در طراحی و بهره‌برداری از آسانسورها، سرعت حرکت آن‌ها است که باید با رعایت استانداردها و مقررات ایمنی، منطبق با نیازهای کاربران و محیط استفاده باشد.
سرعت مناسب آسانسور از عوامل مهم در کاهش زمان انتظار و افزایش رضایت کاربران خواهد بود؛ به همین خاطر، در این مقاله به بررسی سرعت مجاز آسانسور و همچنین عوامل مهم در تعیین آن خواهیم پرداخت.
سرعت مجاز آسانسور چیست و چرا باید به آن اهمیت داد؟
سرعت مجاز آسانسورها به مقررات و استانداردهای متعدد و مختلفی بستگی دارد. از جمله این عوامل می‌توان به نوع ساختمان و کاربری آن (مسکونی، تجاری، اداری و …) و همچنین نوع آسانسور (نزولی، صعودی، خطی یا مسافت) اشاره کرد. این سرعت به طور معمول در محدوده‌هایی از تقریباً ۰.۵ متر بر ثانیه تا ۲۲ متر بر ثانیه متغیر است.
به عنوان مثال سرعت آسانسور در ساختمان‌های عمومی در محدوده 1 تا 2.5 متر بر ثانیه بوده و در ساختمان‌های پیچیده‌تر و بلندتری همچون برج‌ها و … به طبع بیشتر خواهد بود. اگر آسانسور سرعت مناسبی نداشته باشد با مشکل روبرو خواهد شد. بنابراین می‌توان گفت که یکی از علائم رفع خرابی آسانسور می‌تواند تنظیم سرعت آن باشد.
سرعت مجاز آسانسور برای ساختمان های مختلف
حداقل سرعت برای آسانسورها باید بر اساس استانداردها و دستورالعمل‌های ارائه شده توسط سازمان استاندارد ملی ایران باشد؛ در غیر این صورت ممکن است عواقب خطرناکی را برای مسافران آن به همراه داشته باشد. همانطور که پیش‌تر نیز بیان شد، سرعت آسانسور ارتباط مستقیمی با ارتفاع ساختمان دارد؛ در ادامه به بررسی سرعت آسانسور مطابق با ارتفاع آن خواهیم پرداخت.
- ساختمان‌های دارای 8 طبقه= 0.63 متر بر ثانیه
- ساختمان‌های دارای 9 طبقه= 1 متر بر ثانیه
- ساختمان‌های درای 13 الی 20 طبقه= 1.6 متر بر ثانیه
- ساختمان‌های دارای 21 الی 25 طبقه= 2 متر بر ثانیه
- ساختمان‌های دارای 26 الی 30 طبقه= 2.5 متر بر ثانیه
لازم به ذکر است که در ساختمان‌های دارای بیش از 30 طبقه، سرعت آسانسور را باید بر اساس نوع ساختمان و متناسب با استانداردهای ملی مشخص کرد.
آیا سرعت آسانسورها در مدل‌های متفاوت آن فرق دارد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که بله، سرعت آسانسورهای مختلف می‌تواند با یکدیگر متفاوت باشد. در واقع طراحی و عملکرد آسانسورها به وسیله‌ی تکنولوژی‌ها، سیستم‌های مختلف و نوآوری‌های فنی متفاوت استفاده شده در آن‌ها، تعیین می‌شود؛ بنابراین آسانسوری که برای بالا بردن اتومبیل مورد استفاده قرار می‌گیرد سرعت متفاوتی نسبت به آسانسوری دارد که برای انسان‌ها یا مسافر مورد استفاده قرار می‌گیرند، دارد.
بدیهی است که طراحی آسانسور مسافربر به‌گونه‌ای است که سرعت بالاتری دارد. البته آسانسورهای خودروبر نیز سرعت قابل توجهی دارند، اما نوع طراحی آن‌ها طوری است که نسبت به آسانسور مسافری سرعت پایین‌تری دارند.
کدام اجزای آسانسور در سرعت آسانسور نقش دارند؟
همانطور که می‌دانید آسانسور از اجزا و قسمت‌های بسیار متفاوتی ساخته شده است. هر یک از این اجزا دارای وظایف و کاربردهای خاص خود هستند. برخی از این قطعات تاثیرات بسیاری بر تعیین سرعت آسانسور دارند. از جمله این اجزا می‌توان به موتور، سیستم کنترل فرمان، گاورنر، ریل‌ها، گیرلس و کفشک آسانسور اشاره کرد.
به طور کلی، موتور از اصلی‌ترین اجزا در تعیین سرعت آسانسور است. در واقع قدرت و کارایی موتور تعیین‌کننده سرعت حرکت آسانسور است. آسانسورهای تک سرعته و دو سرعته موتورهای متفاوتی دارند. تفاوت موتور آسانسور تک سرعته و دو سرعته در ساختار و عملکرد آن‌ها است.
پس از موتور، گاورنر یک قطعه مهم و حیاتی در سیستم آسانسور به شمار می‌رود. این قطعه وظیفه کنترل سرعت حرکت آسانسور را بر عهده دارد. گاورنر در واقع یک سیستم تنظیم کننده سرعت است که از سقوط ناگهانی آسانسور جلوگیری کرده و تنظیم کنترلی بر سرعت حرکت آسانسور دارد.
عملکرد موتور آسانسورهای تک سرعته و دو سرعته
موتور آسانسورهای تک سرعته (Single-Speed) و دو سرعته (Two-Speed) از نظر عملکرد و ساختار با یکدیگر متفاوت هستند. این تفاوت‌ها می‌توانند در تعیین سرعت حرکت آسانسور تاثیرگذار باشند.
موتور آسانسورهای تک سرعته تنها یک سرعت حرکت داشته که به طور مستمر برای حرکت آسانسور استفاده می‌شود. از این نوع موتورها عموماً برای آسانسورهای کوچک یا متوسط با سرعت ثابت به کار می‌روند.
موتور آسانسورهای دو سرعته دارای دو سرعت مختلف برای حرکت است. یک سرعت برای حرکت در طول انتقال بین طبقات و سرعت دیگر برای حرکت اولیه (به عنوان مثال، برای شروع حرکت آسانسور) استفاده می‌شود. این مدل موتور آسانسور معمولاً در حالت اولیه (شروع حرکت) از سرعت پایین‌تری استفاده می‌کند تا بار را به آرامی به حرکت درآورد؛ سپس به سرعت بالاتری برای انتقال به طبقات دیگر می‌رسد.
نحوه محاسبه سرعت آسانسور
برای محاسبه سرعت آسانسورهای مختلف، به دو اصل ارتفاع و زمان توجه می‌شود. به طور معمول، سرعت آسانسور به ازای هر سفر یا انتقال از یک سطح به سطح دیگر محاسبه می‌شود. به همین خاطر، ابتدا فاصله طی شده (به متر یا فوت) و سپس مدت زمان طی آن (به ثانیه یا دقیقه) را اندازه گیری می‌کنند. پس از به دست آوردن این مقادیر با استفاده از فرمول زیر سرعت آسانسور را محاسبه می‌کنند:
سرعت = (v)زمان (t) / ارتفاع(h)
این فرمول ساده برای محاسبه سرعت بر اساس فاصله و زمانی که برای طی کردن آن فاصله صرف می‌شود، استفاده می‌شود. این محاسبات باید به دقت صورت گیرد؛ در صورتی که سرعت آسانسور در یک زمان خاص به عنوان یک میانگین اندازه‌گیری می‌شود، باید تمام انتقالات مختلف و زمان‌های مختلف در نظر گرفته شوند تا محاسبه به دقت انجام شود.
سخن پایانی
عوامل مختلفی در سرعت مجاز آسانسور تاثیرگذار هستند. از جمله عوامل تاثیرگذار بر سرعت آسانسور می‌توان به نوع آسانسور، اجزای آسانسور (موتور، گاورنر، گیرلس، سیستم کنترلی و …)، نوع و کاربری ساختمان، استانداردهای ملی و بسیاری دیگری از عوامل اشاره کرد.
دو سرعته و تک سرعته بودن موتور آسانسور نیز می‌تواند از عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار در سرعت حرکت آسانسور به شمار رود. به طور کلی، تعیین سرعت مجاز آسانسورها باید با توجه به حفظ ایمنی کاربران، بهبود تجربه کاربری و مطابق با مقررات و استانداردهای ملی و بین‌المللی صورت گیرد.
